در صنعت ساخت و ساز با لوله و اتصالات ساختمانی سروکار زیادی داریم. برای کلمه ی لوله در انگلیسی، دو لغت Pipe و Tube وجود دارد.
هرچند این دو لغت به معنی لوله می باشند، ولي از Pipe براي انتقال سيال از يك نقطه به نقطه ديگر و با فاصله ی نسبتا زياد و از Tube
براي گردش سيال در داخل يك سيستم استفاده می شود.
لوله و اتصالات ساختمانی، مهم ترین و حیاتی ترین بخش در لوله کشی یک ساختمان می باشد. لوله کشی فاضلاب، آب و گاز جز مهمترین قسمت های ساخت و ساز ساختمان ها می باشد. در نتیجه بهتر است با انواع لوله و اتصالات ساختمانی آشنا شوید. زیرا به شما کمک می کند که در موقع لزوم، بتوانید تصمیم درستی برای عملیات تاسیساتی منزل تان بگیرید. و بهترین مصالح ساختمانی را انتخاب کنید.
انواع لوله بر اساس موادی که در ساخت لوله استفاده می شود:
لوله های تاسیساتی ساختمان با توجه به مواد سازنده (متریال) و کاربرد استفاده شان به سه دسته تقسیم می شوند. که هرکدام مزایا و معایب خودش را نیز دارد.
انواع لوله های تاسیساتی عبارتند از:
- لوله های فلزی
- لوله های پلیمری ( غیر فلزی)
- لوله های مدرن پنج لایه (استفاده ی همزمان از جنس فلز و پلیمر در ساخت لوله)
تاریخچه استفاده از لوله های تاسیساتی در لوله کشی ساختمان:
لوله های فلزی فولادی و آهنی، نسل قدیم لوله ها است که در کاربردهای مختلف در ساخت و ساز و تاسیسات استفاده می شدند. با گذشت زمان لوله های پلیمری و پلاستیکی نیز در صنعت تاسیسات اضافه شدند. اما همان طور که هر کدام از لوله های فلزی و پلیمری معایب و مزایای خودشان را داشتند، با گذشت زمان نسل جدید تر لوله ها که لوله های پنج لایه نامیده می شوند به بازار آمدند. این لوله های ۵ لایه از ترکیب فلز و پلیمر ساخته می شوند.
انواع لوله های فلزی
لوله های فلزی نیز بر اساس آلیاژ به کار رفته در آنها، انواع مختلفی دارند. که به طور کلی به دو دسته ی لوله ی آهنی و غیر آهنی تقسیم میشوند.
- لوله آهنی: در ساخت آن ها، از فولاد و چدن استفاده می شود.
- لوله غیر آهنی: در ساخت آن ها، از سرب، مس، آلمینیوم، روی و مس استفاده می شود.
مزایای لوله های فلزی:
از جمله مزایای لوله های فلزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت و استحکام بالا در برابر ضربات مکانیکی، دما و فشار
- ضریب انبساط طولی پایین آنها که باعث می شود نسبت به تغییرات دمایی بسیار مقاوم باشند و تغییرات و تنش مکانیکی در آنها ایجاد نشود.
- نفوذ ناپذیری در برابر نور و اکسیژن
- نقطه ذوب بالا و مقاومت در برابر آتش سوزی
معایب لوله های فلزی:
حال برخی از معایب لوله های فلزی موارد زیر را می توان گفت:
- عدم شکل پذیری لوله های فلزی به دلیل استحکام مکانیکی بالای آنها. لذا برای هر تغییر مسیر لوله باید از اتصالات فلزی استفاده کرد.
- سنگین بودن لوله ها – وزن بالا
- فرسودگی و عمر کم آن ها
- خوردگی
- مدت زمان بالا برای نصب آن ها
لوله های فلزی از جمله پرکاربرد ترین نوع لوله در صنعت ساخت و ساز می باشد که معمولا در بازار به آن ها لوله های فولادی نیز گفته می شود.
لوله های فولادی نیز انواع و دسته بندی های متفاوتی دارند. که یکی از رایج ترین آن ها، لوله های کربن استیل و ST-37 می باشد. ما در فروشگاه تجهیز سنتر انواع مختلف نوع لوله های فلزی، در ضخامت ها و برند های مختلف در بازار را، موجود داریم.
حال بیایید به بررسی لوله های کربن استیل بپردازیم: (یکی از رایج ترین و پر استفاده ترین انواع لوله در صنعت ساخت و ساز)
لذا در ابتدا با نحوه ی تولید لوله های فلزی آشنا می شویم. که به دو صورت درزدار و بدون درز تولید می شوند.
- لوله های درزدار: (که با انواع جوش مستقیم یا مارپیچ شکل می گیرند و به ترتیب لوله های درزدار مستقیم و لوله های درزدار مارپیچ نامیده می شوند.
- لوله های بدون درز یا مانیسمان (یا مانسمان) (این لوله از استحکام بالاتری برخوردارند.)
سه دسته ی بسیار پر کاربرد لوله ی فولادی شامل :
- لوله ی مانیسمان (بدون درز)
از لوله های مانیسمان در لوله کشی گاز و نفت و به طور کلی در سیستم های فشار بالا و دما بالا استفاه می شود. به این دلیل که استحکام بالایی دارند. و در نتیجه قیمت بالاتری نیز نسبت به سایر لوله ها دارند. این لوله ها در شاخه های ۶ و ۱۲ متری تولید می شوند و قطر آنها بین ۱.۲ تا ۳۶ میلیمتر متغیر است. لوله های مانسمان را در بازار بر اساس رده دسته بندی می کنند. که لوله های مانسمان رده ۲۰, ۴۰, ۶۰ و ۸۰ رایج ترین آن می باشد.
- لوله سیاه درزدار
لوله های سیاه درزدار نیز در انتقال سیالات مثل لوله کشی گاز و سیستم های فشار و دمای متوسط استفاده می شوند. اما برای انتقال آب آشامیدنی از لوله ی سیاه استفاده نمی شود (به دلیل غیر بهداشتی بودن آن). این مدل لوله از نظر ظاهری، سیاه رنگ می باشد. (بخاطر آهن اکسید شده بر روی آن) و پوشش گالوانیزه ندارد. در نتیجه قیمت پایین تری دارد. لوله های سیاه درزدار، به لوله ی فولادی معمولی یا لوله سنگین نیز شناخته می شوند.
- لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه نیز به دو دسته ی لوله گالوانیزه فولادی و لوله گالوانیزه آهنی تقسیم می شود. که توسط روی گالوانیزه می شوده. لوله های فولادی گالوانیزه نسبت به لوله های گالوانیزه ی آهنی، سبک تر و براق تر می باشند. فرایند گالوانیزاسیون در این لوله ها، از زنگ زدگی و خوردگی لوله جلوگیری می کند. در نتیجه از این لوله ها بیشتر در انتقال آب، گاز، گلخانه ها و تجهیزات تهویه مطبوع و محیط های مستعد زنگ زدگی و اسیدی استفاده می شود. نمره ی لوله، ضخامت لوله در قیمت آن تاثیر دارد. این لوله ها در شاخه های ۶ متری و از سایز ۱/۲ – ۱ اینچ تا قطر ۶ اینچ تولید می شوند. نکته ی دیگر در مورد این لوله ها این است که، لوله های گالوانیزه اتصال شان در هر دو سر لوله دنده ای است و به صورت جوشی استفاده نمی شوند.
انواع لوله های پلیمری
لوله های پلیمری یا پلاستیکی نوع دیگری از لوله های ساختمانی است که به دلیل خواص و ویژگی هایی که دارند، در برخی موارد می توانند جایگزین بسیار مناسبی بجای لوله های فلزی باشند. از جمله ویژگی های آنها می توان به عدم خوردگی و رسوب، ارزان قیمت بودن، سبک بودن، مقاوت بالا در برابر خوردگی و ضربه، خواص بهداشتی و راحتی نصب آن ها اشاره کرد. البته معایبی همچون اشتعال پذیر بودن و نداشتن مقاومت بالا در برابر دما و فشار نیز دارند.
اما به دلیل مزایای آن ها در صنعت ساخت و ساز بسیار پر استفاده هستند. رایج ترین کاربرد آن ها در سیستمهای آبیاری و آبرسانی، سیستمهای تخلیه فاضلاب و پساب صنعتی و شیمیایی و در کارخانجات می باشد. همچنین این لوله ها جایگزین مناسبی برای لوله ی گالوانیزه در تاسیسات آب گرم و سرد می باشند. برخی از انواع لوله پلیمری شامل:
- لوله پلی اتیلن (PE)
- لوله پی وی سی (PVC)
- لوله پلی پروپیلن (PP)
- لوله پلی بوتیلن